Verwondering of zekerheid
Een gedachte kun je zien als de poort van een onbekend kasteel. Als je ‘m volgt raak je voor je het weet in duistere gangen en kelders, of in verborgen tuinen. Het is een evolutionair gegeven dat ongeleid denken ons als vanzelf naar ‘t gebied van overleven, ‘vechten of vluchten’ brengt. Je kunt mee gaan of het waarnemen en voorbij laten gaan, een belangrijke oefening.
Deze dag koos ik voor ‘meegaan’ op de maalstroom, van de ene associatie na de andere. En zien of ik tegelijkertijd toeschouwer kon blijven.
Hier is wat gebeurde.
De eerste gedachte: als je de struiken weghaalt zie pas hoe groot de boom is… een spreuk van die ik op de site van Gillette tegenkwam over het scheren van mannelijke genitaliën… Tja, business is business… Naar verluidt was er een tijd dat alleen mannen die een voorkeur hebben voor het eigen geslacht zich daar scheren. Dus als je wil weten ‘ hoe laat het is’ in de sauna moet je eerst naar beneden kijken en dan naar boven.
En verder:.. Maar in Zuid-oost Europa, en in de moslimcultuur is het scheren van schaamhaar een kwestie van hygiëne voor iedere man. Mmm. Dat compliceert.
Als je wilt weten hoe laat het is moet je er trouwens ook aan denken of je niet net een grote reis gemaakt hebt. Dan moet je wel eerst de klok gelijk zetten om te weten hoe laat het is. Volgende associatie… Misschien ben je wel in een cultuur, beland waar die vakjes helemaal niet gelden. In veel landen en ook in oude-, culturen, geldt het onderscheid zoals wij het maken helemaal niet. Lastig: Vakjes. Wonderlijk fenomeen… Je maakt een vakje, en nog een. En dan plaats je er iemand in en zegt vervolgens: ‘jij zit in dat vakje, jij bent fout’. Weet je waar je aan toe bent. Niemand overigens die vroeg om in dat vakje gezet te worden. En als die vakjes dan niet gelden…
Verder… In India bijvoorbeeld is een vorm van wat wij omkopen noemen geheel geïntegreerd. Het wordt aangeduid met het woord ‘bakshees’. Het kan je overkomen dat een suppoost in een museum je de toegang tot een bepaalde ruimte alleen toestaat als je wat extra cash neerlegt, ook al heb je gewoon je entree betaald. Absoluut oninteressant om daar een mening over te hebben: zo werkt het daar.
Verder associërend… Geruststellend trouwens dat op de Veluwe nu een begraafplaats is zoals God het bedoeld heeft. Volgens het persberichtje is dat dan zonder bloemen. Bloemen zijn deel van de schepping –natuurlijk- maar niet op een graf, is de opvatting. Tja, uiteindelijk is ook dat voor zo lang het duurt want bijvoorbeeld heeft het Vaticaan een aantal jaren terug de lijst met hoofdzonden vergroot en het voorgeborchte voor doodgeboren kinderen opgeheven. Ook over het hiernamaals wordt beleid gevoerd. En zo maalde het door…
De wereld speelt zich af in mijn hoofd, het malen was zichtbaar en het lukte om het te zien. Vaak brengt het denken je naar plekken waar je niet wezen wilt, deze keer was het niet onaangenaam. Het was zelfs een bijdrage aan het thema dat ik die dag wilde behandelen: verwondering. Verwondering vraagt ontvankelijkheid, vraagt waarnemen zonder ingrijpen. Dat deed ik. Vakjes en scenario’s van hoe de wereld in elkaar moet zitten belemmeren vervolgens je open waarnemen. Verwondering opent je voor het onbekende, het opent nieuwe wegen.
Zoals Krishnamurti zei tegen een leerling die hem vroeg hoe de nieuwe wereld er zou uitzien: ‘‘Als ik dat kon zeggen zou die wereld niet nieuw zijn’.
Ook zei hij eens: zekerheid maakt afscheiding. Het denken in vakjes, je zelf in een vakje zetten: Ik ben Christen, Nederlander, Liberaal, betekent als vanzelf ook dat de ander daaraan gemeten kan worden. Die hoort er dan wel of niet bij.
Je verbinden, bijvoorbeeld met je plek, je familie is een basale menselijke behoefte.
Verbonden zijn, het verband zien, brengt je uit het gebied van ‘overleven’, vechten en vluchten. Het hechten aan de beelden en vakjes is een beperking en uitnodiging om ‘stellingen te betrekken’. Ook hier weer is het zeilen tussen de klippen in dit geval die van verbinding en die van zekerheid, gehechtheid. Laten we ons verwonderen!
Jan Weeda.