Van vriendelijkheid en woede… lerend leven 2
Van vriendelijkheid en woede… lerend leven II.
Lange tijd woonde ik op een prachtige plek in de stad in een half-vrijstaand huis.
Soms denk ik er met enige weemoed aan terug. Het is een mooi gedetailleerd art-deco huis, en de verfijning van het huis en de intieme ligging hebben me jarenlang goed gedaan. De eigenschappen van huis en locatie zorgden voor een mooie balans met het zo naar buiten toe gerichte leven dat ik leidde als architect-directeur. De plek bracht ook onverwacht veel mogelijkheden te oefenen in het loslaten van destructieve emoties.
Nog maar een paar maanden woonde ik er of er lag een ‘deurwaardersexploot, in naam van hare majesteit de koningin’ in de brievenbus. Buurman/ jurist had van de vorige eigenaar geëist dat hij een aantal wijzigingen in de gevel die deze had aangebracht in het huis ongedaan zou maken. Onze voorganger had geen gehoor gegeven aan uitvoering van de geëiste veranderingen, en de buurman -ik kon me niet aan de indruk onttrekken dat hij van zijn beroep zijn hobby maakte- herinnerede ons aan deze -tot dan voor ons onbekende- feiten. Het werd een lang proces waarin ik leerde met vriendelijkheid te kijken naar de emoties die dit bij me opriep. Het maakte me ook mogelijk om met vriendelijkheid te kijken naar die buur.
Het was de basis van mijn beoefening van de meditatie op liefdevolle vriendelijkheid*.
Let wel: vooral ook voor mijn eigen gemoedsrust, want zo voorkwam ik slachtoffer te worden van mijn (al dan niet naar binnen geslagen)woede. Ik realiseerde me heel goed dat rondlopen met woede niet goed is voor mijn gezondheid.
Met de andere buur, met wie we 1 muur deelden viel ook veel te leren. Zeker zal ik met de nodige eigenwijsheid reacties hebben uitgelokt, toch door de jaren heen meende ik van goede wil blijk te hebben gegeven. De ergernis van deze buurvrouw aan het simpele feit van mijn en ons bestaan als gezin in haar nabijheid groeide tot een grote omvang.
In de laatste jaren zo heftig… In die periode waren we niet vaak thuis, we waren op zoek naar een plek buiten de stad en logeerden veel ‘in het land’ om een plek te vinden die zou passen. De spaarzame momenten die we thuis doorbrachten waren haar echter een doorn in het oog. Het leidde tot heftige acties. Zo kwam het regelmatig voor dat zij op iedere verdieping van haar en ons 4-bouwlagen tellende huis een radio aanzette, op verschillende stations, volume voluit, om ons van haar aanwezigheid te overtuigen. Dat werd dan regelmatig aangevuld met het hard stampend de trappen op- en aflopen. Soms ook vond ze 1 van deze 2 methodes voldoende om zich te doen gelden. Nee, plezierig was dat niet. 
En zeker niet voor haarzelf realiseerde ik me al snel. Stel je voor dat je iedere keer als je waarneemt dat je buur aanwezig is zoveel inspanning moet leveren om maar enigszins vrede te sluiten met deze situatie… Alle trappen op en af, en nog eens en nog eens, alle radio’s hard aan, een kakafonie van geluiden in je huis – bij ons, maar nog meer in haar eigenhuis natuurlijk. De focus was volledig gericht op onze aanwezigheid. Bij een vermoeden van ons vertrek stelde ze zich op achter de vitrage in de erker van haar huis om te zien of we werkelijk vertrokken of alleen maar de tuin aan het vegen waren… om te zien of ze de radio’s kon uitzetten. Me realiserend wat een energie het de vrouw kostte om vrede te kunnen hebben met mijn aanwezigheid, sloeg de woede en machteloosheid, die ik ook voelde, direct om in mededogen. Stel je voor, wat een onvrijheid.
En tenslotte vroeg ik me af: hoe zou ik zelf zijn in deze situatie als ik eenzelfde geschiedenis, overtuiging en achtergrond zou hebben?
Ook in deze situatie was beoefening behulpzaam: ik koos voor de meditatie op mededogen*.
En opnieuw vooral voor mezelf, om mezelf te bevrijden van mijn oordeel over de ander.
Steeds meer realiseerde ik me dat ook woede een deel van het leven is, evenals bijvoorbeeld afgunst en verval. En evenals schoonheid, vriendelijkheid en liefde. Het is niet dit of dat, het is dit èn dat. Of in woorden van Boeddha: ‘no mud, no lotus… Zo hielp mijn omgeving me onderweg naar ‘een wereld van toelaten zonder oordeel’.
*Oefening: Opmerkzaamheid en vriendelijkheid trainen:
Wees alert op je emoties. Stel vast wanneer je onvriendelijk wordt.
Wat doet dit met je?
Hoe kijk je naar jezelf als je onvriendelijk bent?
Hoe kijk je naar de ander?
Wat zou je vriendelijkheid en rust brengen?
Hoe kun je dat realiseren?
*De meditatie op liefdevolle vriendelijkheid en de meditatie op mededogen zijn deel van de 4 oefeningen die ook wel de Brahma Vihara’s worden genoemd, of de ‘4 onbegrensdheden’ (Shambhala) of de ‘4 elementen van werkelijk liefde’ (Mindfulness).
Het zijn oefeningen ouder dan het boeddhisme en omvatten de thema’s: Liefdevolle vriendelijkheid, mededogen, meelevende vreugde en gelijkmoedigheid.
Deze oefeningen gebruiken we in de Kring Leven in Aandacht, in vervolgtrainingen en retraites. Het doet de oefeningen geen recht ze hier uit te schrijven. Juist de oefening geleid en bij voorkeur samen, zijn effectief. Daarvoor heten we je graag welkom!