De betekenis van vriendschap
In Nachttrein naar Lissabon, roman van Pascal Mercier, kwam ik de vriendschap tegen tussen 2 mannen. Beschreven wordt dat ze elkaar nodig hebben om ’heel’ te zijn, en hun bewuste keuze daarvoor. Hun loyaliteit bestaat er met name uit dat alles gezegd kan worden wat er zich in elk hun leven afspeelt. Het belang daarvan: ‘… ik wist dat ik alle tegenstrijdige gevoelens die me dreigen te verscheuren onder woorden zou moeten brengen om niet langer hun slachtoffer te zijn. “Ik geloof dat een zaak onder woorden brengen betekent dat de kracht er van wordt bewaard en de verschrikking er van wordt weggenomen”, schrijft Pessoa.’ Door dingen uit te spreken maak je ze licht(er). En dingen uitspreken doe je in een veilige omgeving, dat is wat vriendschap je kan bieden. Dat is wat je elkaar kunt bieden in een vriendschappelijke omgeving.
Kun je dan alles maar zeggen, mag alles gedacht en gevoeld in de stilte?? Ja je kunt alles zeggen, alles wat wordt gevoeld en gedacht. Het enige wat nodig is is dat je je woorden en daden goed gescheiden houdt. Vertel van je woede, een moordneiging, wraakbeelden enzovoorts en dat helpt ze los te laten.
Je uitspreken is van belang, even belangrijk is het om stil te kunnen zijn, samen stil te kunnen zijn –wetend dat ondertussen gevoelens, emoties, gedachten passeren als de tredmolen van het leven. Wetend dat dat niet alleen in jou zo is, maar dat dat in ieder van ons is. Wetend dat ‘het leven’, ‘het denken’, ‘de geest’ zo werkt, en niet alleen ‘jouw geest’. Ik las eens het verhaal van een priester in Zuid Amerika die zich dagelijks voegde bij een gezelschap van mannen op de hoek van de straat. De mannen waren samen en er was vooral stilte, het samenzijn volstond. En als na enige tijd een man weg ging vertrok die met een groet en zei: ‘het was gezellig’ of woorden van die strekking. Dat is de kracht van gezamenlijk gedragen stilte. ‘De stilte leren verdragen is leren jezelf te verdragen’.(Bl. 208 Pr). Ook dat is een kracht van vriendschap. Het is wat je ook vind in het samen vissen bijvoorbeeld.
De stilte en je uitspreken en in beiden het luisteren- naar de ander en jezelf- brengen ook zachtheid, mededogen, begrip en aanvaarding. Begrip voor jezelf en daarmee ook begrip voor de ander.
Wat de verbondenheid, de vriendschap maakt is het samenzijn en je uitspreken. Het is ook het samenzijn in stilte. Het is uiteindelijk de volledige aanvaarding van je eenzaamheid en de erkenning van die van de ander. En daarin ligt een weg, een kans, om je van jezelf te vergewissen door het leren kennen en begrijpen van een ander.
Jan Weeda.